Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Makale İçeriği
1.Avukat Bulundurma Zorunluluğu
2.AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU OLAN ŞİRKETLER
3.AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU 2024 CEZASI

1.Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Bu maddeye göre bazı durumlarda avukatla temsilin zorunlu olduğu haller düzenlenmiştir. 

Yalnız avukatların yapabileceği işler: Madde 35 – (Değişik: 26/2/1970- 1238/1 Md.) Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir. Baroda yazılı avukatlar birinci fıkradakiler dışında kalan resmi dairelerdeki bütün işleri de takip edebilirler. (Değişik üçüncü fıkra: 23/1/2008-5728/329 Md.) Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir.

Ancak, Türk Ticaret Kanunu’nun 272. maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan on altı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir. Hukuk ve Ceza Muhakemeleri Usulleri kanunları ile diğer kanun hükümleri saklıdır.

Bu maddeden de anlaşılacağı üzere avukat bulundurma zorunluluğu tüm anonim şirketler ve yapı kooperatifleri için getirilmemiştir. Bu zorunluluğun yerine getirilebilmesi için sözleşmeli bir avukatla anlaşılması gerekmektedir. Dolayısıyla avukatın sigortalı olarak o şirkette klasik bir işçi işveren ilişkisi kapsamında çalışıyor olması şart değildir. Ancak avukatın bu şekilde çalıştırılıyor olmasında da herhangi bir sakınca yoktur. Maddenin anlaşılabilmesi için maddede atıf yapılan Türk Ticaret kanununun ilgili maddesine bakmak gerekmektedir. İlgili madde yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 332. Maddesinde bulunmaktadır.

En az sermaye tutarı MADDE 332– (1) Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye elli bin Türk lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüz bin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir.

2024 yılı için düzenlenen Avukatlık Asgari Ücret tarifesine göre, 2024 yılında Avukatlık Kanunu 35. Maddesi uyarınca bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukatlara aylık ödenecek ücret anonim şirketlerde 15.800 TL, yapı kooperatiflerinde ise aylık 10.500 TL’dir. 

2.AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU OLAN ŞİRKETLER

Yukarıda da belirttiğimiz üzere Avukatlık Kanunu 35. Maddesine göre Türk Ticaret Kanunu 332. Maddesinde yazan sermaye miktarının 5 katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır. Limited şirketlerde veya adi şirketlerde ise avukat bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu zorunluluk ülkemizde 2001 yılından itibaren uygulanmaktadır. 

Avukat bulundurma yükümlülüğü altında olan anonim şirketlerin bu yükümlülüğü yerine getirmemeleri halinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcısı tarafından sözleşmeli avukat bulundurmadıkları her ay için idari para cezası uygulanacaktır. 

Bu zorunluluğun Anayasa’da güvence altına alınan sözleşme serbestisine aykırılık teşkil ettiği yönünde eleştiriler bulunsa da Anayasa Mahkemesi’nin 30.06.2011 tarih ve 2010/10 Esas, 2011/110 Karar sayılı kararı ile Avukatlık Kanunu ilgili maddesinin Anonim Şirketler yönünden Anayasa’ya aykırı olmadığına kanaat getirilmiştir.

Sermayesi 250.000,00 Türk lirası ve üzerinde olan Anonim Şirketler için, Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesince şirketlerinde bir avukat istihdam etmek veya serbest çalışan bir avukattan sürekli olacak şekilde avukatlık hizmeti almak zorundadır. Zorunluluk; eğer şirketin kuruluş sermayesi 250.000 TL üzerindeyse şirketin ticaret siciline tescil edildiği tarihten itibaren başlar. Eğer şirket genel kurulda sermaye artırımı kararı alarak 250.000 TL sermayeye ulaştıysa, bu kararın ticaret siciline tescil edildiği anda sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu ortaya çıkacaktır. 

Ancak 2024 güncel tutara göre hesapladığımızda bir anonim şirketin sadece kurulabilmesi için esas sermayenin en az 250.000 TL olması gerektiği düşünüldüğünde avukat bulundurma zorunluluk sınırının 1 Milyon 250 Bin TL olduğunu belirtmek gerekmektedir. Bu durumda esas sermayesi 1.250.000 TL ve üzeri olan anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında olduğu ve bu zorunluluğa uyulmadığı taktirde uymadığı her ay için idari para cezası yaptırımına maruz kalacağı anlaşılmaktadır. 

3.AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU 2024 CEZASI

Avukat bulundurma zorunluluğuna uyulmasını sağlayabilmek amacıyla yaptırım uygulanması öngörülmüştür. Avukat bulundurma zorunluluğuna uymayan şirketlere aylık idari para cezası uygulanmaktadır. Bu cezanın hesaplanması ise asgari ücretin iki ile çarpılmasıyla yapılmaktadır. 2024 yılı için brüt asgari ücret tutarının 20.002 TL olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda anonim şirketlere ve yapı kooperatiflerine asgari ücretin 2 katı oranında yani 40.004 TL idari para cezası kesilmektedir. Bu tutar yıllık olarak hesaplandığında 2024 yılı için 480.024 TL yapmaktadır.

Avukat bulundurma zorunluluğuna uymamanın yaptırımına maruz kalmamak için şirketlerin bir avukat ile sözleşme yapmaları ve bu sözleşmeyi bildirmeleri gerekmektedir. Sözleşmeli avukatın ismi, unvanı, iletişim bilgileri ve şirket ile arasındaki sözleşmenin tarih ve süresi bildirimde yer almalıdır. Şirket avukat ile ilişkisini sonlandırdığında bunu da 15 gün içinde bildirmelidir. 

Avukat bulundurma zorunluluğunun ispatı ise; ilgili şirket ile avukatın yaptığı avukatlık sözleşmesi, avukatın kesmiş olduğu serbest meslek makbuzu, banka dekontu gibi ödeme belgeleri, anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirildiğine dair birer ispat vasıtasıdır.